یکی از عقود پرکاربرد در روابط مردم عقد اجاره است و یکی از مسایلی که درمورد اجاره مطرح می شود این است که تخلیه ملک مورد اجاره چگونه صورت می گیرد؟درمورد اجاره ما چند قانون داریم که مهم ترین آنها عبارتند از: قانون مدنی، قانون روابط موجر و مستاجر ۵۶ و قانون روابط موجر و مستاجر۷۶٫
از جمله قوانین مجری در زمینه روابط موجر و مستأجر، قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۵۶ میباشد که تا سال ۱۳۶۲ به صورت کامل قابلیت اجرایی داشت و از سال ۱۳۶۵ صرفاً در خصوص اماکن تجاری اجرا می شد اما در سال ۱۳۷۶ با تصویب قانون روابط موجر و مستأجر کارایی خود را در مورد روابط استیجاری محلهای تجاری جدیدالتأسیس از دست داد.
روابط استیجاری محلهای تجاری که قبل از سال ۱۳۷۶ و با شرایطی قبل از سال ۱۳۶۵ ایجاد شدهاند هنوز تحت شمول قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۵۶ میباشد. طبق این قانون تخلیه در موارد زیر صورت می گیرد:

- تخلیه به جهت انتقال به غیر: یکی از مواردی که برابر قانون روابط موجر و مستأجر ۱۳۵۶ موجر میتواند علیه مستأجر دعوای تخلیه مطرح نماید، انتقال مورد اجاره به فرد دیگراست. طبق ماده ۱۹ قانون روابط موجر و مستأجر ۱۳۵۶ مستأجر محل تجاری مشمول این قانون حق انتقال مورد اجاره را به دیگری ندارد. حالا اگر مستأجر بدون حق انتقال مندرج در اجارهنامه یا اخذ اجازه از مالک یا دادگاه، ملک را منتقل کند مالک میتواند تخلیه او را از دادگاه بخواهد و با پرداخت نصف حق کسب و پیشه و تجارت محل را تخلیه کند.
- تخلیه به جهت عدم پرداخت اجارهبها: اگر مستاجر اجاره بها را پرداخت نکند، با جمع شرایط قانونی می توانید تخلیه ملک را از دادگاه بخواهید.
- تخلیه به جهت تغییر شغل: اگر مستأجر شغل مندرج در اجارهنامه را تغییر دهد موجر میتواند به استناد این تغییر درخواست تخلیه نماید البته اگر شغل جدید مشابه شغل سابق نباشد.
- تخلیه به جهت تعدی و تفریط: اگر مستأجر نسبت به مورد اجاره تعدی و تفریط کرده باشد موجر حق درخواست تخلیه را دارد منظور از تعدی و تفریط آن است که مستأجر از انجام تعهدات عرفی یا قراردادی خود نسبت به عین مستأجره خودداری نماید و یا نسبت به عین مستاجره اقدامی خارج از عرف یا قرارداد انجام دهد.
ادامه مطلب در: چگونه ملک مورد اجاره را تخلیه کنیم؟